De invloed van private equity op maatschappij en milieu

De invloed van private equity op maatschappij en milieu

2 juli 2020

Tijdens de financiële crisis van 2008 werd private equity regelmatig vergeleken met een sprinkhanenplaag. Sprinkhanen kunnen zich over grote afstanden verplaatsen en in korte tijd hele akkers kaal vreten. Het beeld dat van private equity geschetst werd, was dat bedrijven werden opgekocht, om ze daarna zo snel mogelijk in onderdelen te verkopen. Sprinkhanenplagen worden al in de Bijbel genoemd; het is de sterke symboliek die ervoor heeft gezorgd dat deze vergelijking lang is blijven hangen. Dat is natuurlijk niet goed voor het imago en de reputatie van private equity, vooral ook omdat de werkelijkheid een heel andere is. Bedrijven die in handen zijn van private equity, groeien juist harder en zijn winstgevender. Daardoor groeit ook het aantal werknemers bij deze bedrijven sterker dan bij beursgenoteerde bedrijven.

Door de sterke groei in de afgelopen jaren speelt private equity een steeds grotere rol in de wereldwijde economie. Daardoor liggen de activiteiten van private equity in de huidige crisis nog meer onder een vergrootglas. In tijden van crisis gaat men al snel op zoek naar een zondebok. Voor veel beleidsmakers is private equity de ultieme, abstracte omschrijving van het grootkapitaal. Daarmee is het de ideale kandidaat om als zondebok te dienen. In de praktijk gaat een groot deel van het rendement van private equity naar pensioengerechtigden en verzekerden, maar dat vertelt men er liever niet bij. De manier om reputatieschade te voorkomen is door volledig transparant te zijn over de investeringen, ook wat dat betreft is de markt voor private equity volwassen geworden. Private equity partijen rapporteren steeds uitgebreider over de invloed van hun investeringen op de maatschappij en het milieu. Onderdeel daarvan is bijvoorbeeld de rapportage over het aantal gecreëerde banen.

Maatschappij en milieu

In de afgelopen jaren is de aandacht voor maatschappij en milieu veranderd. Waar voorheen nogal abstract werd gesproken over de invloed van bepaalde handelingen op de maatschappij en het milieu, raakt men nu veel sneller gealarmeerd over concrete problemen zoals klimaatverandering, het verlies van biodiversiteit, ontbossing, sociale en inkomensongelijkheid en tekorten op het gebied van water en voedsel. Door social media gaan bepaalde misstanden snel viraal, met potentieel grote reputatierisico’s voor bedrijven en beleggers tot gevolg. Uit een onderzoek uit 2019 blijkt dat 60 procent van alle beleggers onder de 71 jaar ervan overtuigd is dat alle fondsen – dus niet alleen de duurzame fondsen – duurzaamheidscriteria mee zouden moeten nemen in het beleggingsproces. Die beleggers richten zich tot op heden vooral op de traditionele beleggingsfondsen in beursgenoteerde effecten. Nu duurzaam beleggen populair is geworden, hanteren grote beleggers duurzaamheidscriteria op alle onderdelen van de portefeuille. Dus ook voor bijvoorbeeld vastgoed, infrastructuur en private equity.

Duurzaamheidsparadox

Toch is duurzaam beleggen niet zaligmakend. Uit onderzoek blijkt dat beleggers die zich richten op duurzame bedrijven, vooral beleggen in bedrijven met gemiddeld 21 procent minder personeel ten opzichte van vergelijkbare niet-duurzame bedrijven. Vanuit het oogpunt van werkgelegenheid is dit dus een negatief effect van duurzaam beleggen. Uiteraard is dit een onbedoeld neveneffect, maar het streven naar een lagere carbon footprint heeft tot gevolg hebben dat er gezocht wordt naar bedrijven waar weinig mensen werken. Minder mensen betekent immers minder woon-werkverkeer, minder kantoren, minder energieverbruik en dus ook minder CO2. Dit effect wordt versterkt door het feit dat beleggers in beursgenoteerde bedrijven weinig invloed kunnen uitoefenen. De aandeelhouder heeft geen invloed op het personeelsbeleid. Dat is anders bij private equity. Private equity is eigenaar van de onderneming en daardoor veel meer betrokken bij de strategie van het bedrijf. De doelstelling is om het rendement van het bedrijf te verhogen. Dat kan bijvoorbeeld door te groeien en daardoor moet men al snel op zoek naar meer personeel. Maar ook als private equity begint met snijden in de kosten, betekent dit vaak dat het bedrijf daarna weer kan concurreren en kan groeien. In beide gevallen blijft werkgelegenheid behouden en neemt die door de groei zelfs toe.

Impact en rendement

In de praktijk blijkt dat beleggers die een zeer grondige analyse maken van een bedrijf impliciet al rekening houden met de invloed van dat bedrijf op de maatschappij en het milieu. Duurzaam beleggen is niets meer of minder dan het vooraf goed nadenken over mogelijke consequenties, binnen en buiten het bedrijf. Steeds vaker valt daarbij de term impact. Nu heeft elke belegging impact, maar in impactbeleggen zit vaak ook een element van liefdadigheid. Normaal valt dat niet binnen het mandaat van private equity. Duurzaam beleggen is ontstaan om negatieve externe effecten onderdeel te laten zijn van de kostprijs, om het falen van het kapitalistische systeem te repareren. Uiteindelijk krijgen bedrijven toch de rekening gepresenteerd van die negatieve effecten, maar dan in de vorm van schadeclaims, negatieve publiciteit of strengere wet- en regelgeving. Private equity investeerders maken altijd een grondige analyse die de volledige levenscyclus van een bedrijf overziet. Deze analyse vormt niet alleen de basis voor het moment van aankoop, maar er wordt ook bovengemiddeld veel aandacht besteed aan het moment van verkoop. Een sterk en duurzaam bedrijf levert meer op dan een bedrijf met een onhoudbaar bedrijfsmodel en een slechte reputatie. Het belang van een goed rendement loopt in zo’n geval parallel aan het hebben van een positieve impact op maatschappij en milieu. Door de eigenschapsstructuur, de grondige analyse, de grote invloed op het bedrijf en het overzien van de volledige levenscyclus zijn private equity beleggers veel meer gericht op de lange termijn dan het kwartaalkapitalisme op de beurs. Op de beurs zijn de echte sprinkhanen te vinden.

Foto: Stéphane Delval